Archives par étiquette : RSSB

Rwanda : ikibazo  cy’imicungire  mibi  y’ibya  rubanda  kimaze  kuba  akarande 

Obadiah Biraro, Auditeur général/photo newtimes.co.rw

Obadiah Biraro, Auditeur général/photo newtimes.co.rw

Nkuko  tudahwema  kubikangulira  ba  nyirubwite  aliko  tunabyandikaho  kenshi, imicungire  mibi  y’ubukungu  bw’igihugu  cyacu  ikomeje  gusarurirwa  mu  mifuka  no  gusahurwa  na bamwe  mu  bisambo  bikingiwe  ikibaba  na  Leta  ya  FPR-KAGAME  kuko  bimaze  kugaragara  ko  audits  financiers  zose  zimaze  gukorerwa  ibigo  bitandukanye  wongeyeho  na  zimwe  mu nzego  za  Leta, izo  cases  zose  uretse  kuba  ziryamishijwe  mu bushinjacyaha  bukuru  nta  zindi  nkulikizi, kandi  icyo  cyorezo  niko  kigenda  gikaza  umurego  uko bwije  uko  bukeye. Sinzi  aho  tugana!

Ni  muli  urwo  rwego  icyegeranyo  2014-2015  gikubiyemo  rapport  y’umugenzuzi  mukuru  w’imali  ya  Leta  aherutse  gusohora  cyerekanye  ko   imari  ya  Leta  itakoreshejwe  neza  mu  mwaka  2014-2015  ko  habayemo  uburiganya  bukabije  mu  bigo  no mu nzego  za  Leta. Mu  nzego  157  za  Leta  zakorewe  ubugenzuzi, 78  zonyine  nizo  zubahirije  amabwiriza  ya  Auditeur  général  financier, 22  zihabwa  inama  y’uburyo  zigomba  gukorera  kurushaho  mu mucyo  naho  57  zisigaye  zagaragayeho  imicungire  mibi  cyane, ni ukuvuga  ko  tugereranije  mu  inzego  157  zagenzuwe  50%  zagerageje  kubahiriza  amategeko  mu gihe  umwaka  wabanje  izubahirije  amabwiriza  zari  36%   muli  131  zagenzuwe.

Muli  rusange  iyi  rapport  d’audit  financier  2014-2015  ikomeza  yerekana  ko  miliyari  12.7   z’amafranga  y’u  Rwanda  zaburiwe  impapuro  zisobanura  imikoreshereze  yayo (pièces  justificatives),  miliyari  3.8  zibura  impapuro  zuzuye  zizisobanura, naho  miliyari  1.7  ntawamenya  aho  yarengeye. Icyo  akaba  ari  kimwe  mu  bituma  inzego  za  Leta  zidakora  neza  byongeye  n’abakozi  zikoresha  batabigize  umwuga  kubera  ruswa  iganje   mu  itangwa  ry’akazi.

Banyarwanda  banyarwandakazi,dutanze  nk’urugero  ku  kigo  k’igihugu  gishinzwe  ubuzima (RBC), aho  kitabashije  kugaragaza  ingano  y’umutungo  wacyo  utimukanwa  ungana  na  miliyari  3.5  byongeye  na  stock  ingana  na  miliyari  29.1 , nimwiyumvire  rwose  iyo  micungire!

Ikibazo  kigaragara  nanone  muli  iryo  cungwa  ribi  ry’umutungo  w’igihugu  cyacu  ni  ugukererwa  mu  kutubahiriza  amasezerano  no  kutarangiriza  igihe  imishinga  ya  Leta, urugero  umwaka  wabanje 2014  hagaragayemo  imishinga  77  ifite  agaciro  ka  miliyari  126  itarabashije  kurangirira  igihe  nkuko  byari  biteganijwe  mu  masezerano.

Iyi  rapport  ikomeza  yerekana  ko  hari  n’indi  mishinga  70  yari  ifite  agaciro  ka  miliyari  32  yadindiye  cyangwa  bamwe   mubayipatanye  bakayivamo  itarangiye, muliyo  12  ya  miliyari 4  ikaba  yarasizwe  na  ba  nyiri  ugupatana  itarangiye.

audit  ikomeza  ivuga  kandi  ko  hari  miliyari  18.9  zaburiwe  irengero  ku  ruhande  rw’inzego  za  Leta, igakomeza  yerekana  ko  ibigo  nka  RSSB (CAISSE  SOCIALE), EWSA (ELECROGAZ), UNR, imishinga  minini  irimo  iya  Ministry  of  agriculture, One  laptop  per  child  bikomeje  guhomba  kubera  imicungire  mibi  yabyo.

Banyarwanda  banyarwandakazi, twakunze  kuvuga  kenshi  ko  yaba  imiyoborere  y’igihugu  cyacu  n’imicungire  y’umutungo  w’igihugu  by’umwihariko  bikomeje  kurangwa  n’ubusahuzi  budasanzwe  bukorwa  n’agatsiko  kari  ku  butegetsi  bwibumbiye  muli  FPR-KAGAME , ibyo  byose  akaba  ari  imisoro  y’abaturage  ikomeje  kunyuzwa  iyubusamo  nta  gikulikira!  Dore  ko  basigaye  batanakiyabika  ahagaragara  ngo  hatagira  ubaca  iryera!  Birababaje!

Banyarwanda  banyarwandakazi, imikoreshereze  y’imali  y’igihugu  nkiyo  ntacyo  yageza  ku  gihugu  cyacu  ahubwo  kwaba  ari  ugusigira  umutwaro  abazadukomokaho  nkaho  hari  icyaha  bakoze, nsanga  rero  umuti  w’ibi  bibazo  ntawundi  uretse  guhagurukira  rimwe  tukagerageza  guhangana  na  système  dukoresheje  uburyo  bwose  bushoboka  nkuko  bamwe  twabitangiye. Murakoze.

 

Byandiswe  ku  wa  17/05/2016, na :
A.BEN NTUYENABO, KIGALI-RWANDA.

 

inoti 500

BA RUSAHURIRA-MU-NDURU MU BUKUNGU BW’U RWANDA.

inoti 500♦-Nkuko mperutse kubyandikaho, nyuma yo kwirukanwa kw’imiryango itagira aho ibogamiye (ONG) hafi ya yose mu gihugu cyacu, hashyizweho ikigega (AGACIRO DEVELOPMENT FUND), abanyarwanda b’ingeri   zose , ibigo bya Leta, abikorera ku giti cyabo n’abandi barakitabiriye pe! aliko kugeza ubu babaye nkabarambirwa guhora batanga amafranga batamenya irengero ryayo bagahora babeshywa   ko arimo kubyazwa inyungu.

♦-Ikindi ni ikigega nacyo cyiswe ISHEMA RYACU kimwe cyashyiriweho gufunguza mu gihugu cy’ubwongereza   Lt. Général KARENZI KARAKE, nacyo kikaba cyarashyizweho mu gihe ari mu cyaro kimwe no mu migi by’u Rwanda nta gafaranga kakiharangwa   kubera ubukene no gutanga imisanzu inyuranye ku buryo budasobanutse.Iki gikorwa cyo kwaka umusanzu wo gufunguza   K. KARENZI nacyo kikaba cyarabaye nk’urwitwazo rwo gukomeza gusahura umuturage wakagombye gufashwa, kuko amafranga yaratanzwe, KARENZI arafungurwa, amafranga ntiyahabwa ubwongereza kandi ntiyanasubizwa abayatanze, ukaba wakwibaza aho bayashyira? aliko ibyo byose bikaba bigaragaza amafranga akoreshwa mu bikorwa binyuranye by’umwijima mu gihe mu giturage nta gafaranga nabusa kaharangwa, bikaba bizwi kandi ko Leta ya FPR muli ibi bihe ikoresha   amafranga menshi cyane mu iperereza ryayo ikora mu kuneka abatavuga rumwe nayo aho bari hose haba hano mu Rwanda no mu mahanga, mu rwego rwo gushaka kubahitana   hakoreshejwe   ikiguzi uko cyaba kingana   kwose binyuze munzira izo arizo zose zishoboka.

♦-Nkuko tubikulikirana umunsi kuwundi rero hakaba hari n’amafranga milliards 15 ziyongera kuzindi milliards 114 zahawe ishyaka FPR riri ku butegetsi, zose hamwe zikaba 129 milliards guhera muli 2008-2015, bigaragaza igihombo muli Banki Nkuru y’igihugu hakulikijwe audit financier y’intumwa za FMI ziherutse hano mu Rwanda muli rapport zagejejweho na Gouverneur wa Banki Nationale y’u Rwanda mumpera z’ukwezi gushize, aho uyu gouverneur yanikomye cyane ibinyamakuru ngo byiha gutangaza ibirebana n’ubukungu n’icungamali ya Leta kandi batabisobanukiwe.(yiyibagije ko tuziko ikintu cyose gikoze ku ifaranga ry’igihugu kigira ingaruka k’umwenegihugu wese uri ku buso iryo faranga rikoreshwaho) ariyo mpamvu byitwa ubusahuzi   cyangwa FPR yariyibye!!   (sinzi uko umuntu yabyita). Umuntu akaba yakwibaza impamvu FPR iguza BNR kandi haba hari ingengo y’imali iva mu misoro y’abaturage n’inkunga z’amahanga!

Gouverneur RWANGOMBWA John   wa BNR rero, akaba avuga ko FPR yagurijwe aliko ntasobanure procédure   uko iteye mu kwishyura   kandi tuziko kwishyulira   rimwe imbumbe amafranga angana   kuriya bigoye.

♦-Ibijyanye   n’ubukungu   byo   ni byinshi, hari nanone ibibazo   biri hose mu gihugu   byerekeye Cyamunara   z’urudaca   ku mitungo   y’abaturage n’bacuruzi   igurisha buri munsi   kubera imyenda   mu kubura ubwishyu   bw’inguzanyo z’amabanki   ahanini   bitewe n’inyungu zikabije   zakwa nayo mabanki   ku bwumvikane n’amabwiriza ya banki nkuru   y’igihugu (BNR).

Urugero: Isoko ryo ku KABEZA   hano ku Kicukiro mu mugi wa Kigali   ririmo gutezwa   Cyamunara na I.M BANK   kubera inguzanyo yahaye umugabo witwa   SEWAYEZU Louis   yo kugura iryo   soko akaba yarabuze ubwishyu   byongeye   kandi na RRA (Ikigo k’igihugu gishinzwe imisoro   nacyo cyari giherutse kurifungira   imisoro abaturage baricurulizamo barasakuza, nibwo Maire   w’akarere ka Kicukiro akomakomye RRA irarifungura aliko ikibazo nticyarangira, aho bigeze akaba igisigaye kwari   ukuriteza Cyamunara   avuyemo akishyurwa Banki , RRA ndetse no kwishyura   imisoro   abaturage barikoreragamo bari baratanze, bitashoboka   hagakomeza   gukurikiranwa indi mitungo y’uwo mugabo Louis   aho iherereye hose, ali nako tubona bizamugendekera kuko mu cyamunara cyabaye ku   wa 01/09/2015 hagati ya Banki, umuhesha w’inkiko n’abaguzi; amafranga menshi yakigaragayemo akaba atararengaga ibihumbi 800.000 frw   kandi Banki ishakamo milliards 2 n’ibihumbi 100 by’amafranga y’u Rwanda   kugirango yiyishyure, cyamunara ikaba yarasubitswe   ikazasubukurwa mumpera   zuku   kwezi kwa cyenda.

Uretse rero n’inyungu zihanitse, ureba ubukene buri mu gihugu ugasanga nta kundi abaturage babigenza ahubwo baba bashaka nayo gukoresha mu mibereho yabo bwite, ibibatunga   n’ibindi, kugirango bashobore kuramuka , batitaye cyane ko ari inguzanyo bazishyura.

♦-Urundi rugero:RSSB (Isanduku y’ubwiteganyirize bw’abakozi   bitaga Caisse sociale du Rwanda), ubu icyo kigo Leta iherutse no kwirukana umuyobozi   mukuru wacyo Dr. UFITIKIREZI kubera igihombo mu micungire yacyo, kiratakamba kubera   kubura amafranga   ya Pension   z’abakozi   yashowe mu kubaka imidugudu igezweho   n’amazu maremare   hirya no hino mu gihugu   bizeye kuyabyaza   umusaruro none amenshi yabuze abayajyamo   kuburyo   umwaka 2013-2014 Auditeur Général   w’igihugu yagaragaje ko bamaze guhomba   milliards 65 zose z’amafranga y’u Rwanda udashyizeho 2014-2015, kandi bakaba babona igihombo gikomeza. Akaba ari muli urwo rwego ikigo cyafashe icyemezo cyo kugurisha amwe muli ayo mazu kugirango batazavaho babura   burundu pension z’abakozi.Amazu ateganyijwe kubanza gushyirwa   ku isoko nkuko babidutangarije, akaba ari imiturirwa yubatse   i KARONGI ( Kibuye), MUSANZE (Ruhengeri) na RWAMAGANA(Kibungo).

Umukozi umwe wo muli department of economy ya BNR utarashatse kuntangariza amazina ye kubera umutekano yambwiye ko ibibazo mu birebana n’ubukungu mu gihugu ari byose, ko hagombye gufatwa ingamba zikomeye kuko mu minsi iza ubukungu bw’u Rwanda buzarushaho kuba   bubi cyane! ati harimo iyeri rya FPR rikomeye!! bikaba   byerekana imicungire mibi y’imali y’igihugu.

♦-Banyarwanda banyarwandakazi, iyo nsensenguye ibibera mu Rwanda muli iki gihe mbona benshi basa nabasahuranwa nkaho ijuru rigiye   kubagwaho, kuburyo iyo uganiriye nuwariwe wese usanga yibaza amaherezo nkaho yicaye kuli Bombe igiye kumuturikana. Bavandimwe nshuti biradusaba kwihangana abagifite icyizere cyo kubaho no gutekereza   imigambi ikwiye kugihugu cyacu mugihe kiri imbere, mbona ko kitazarambirana. Mugire amahoro.

Byateguwe kuwa 05/09/2015, na :
A. BEN NTUYENABO,
KIGALI-RWANDA.