Archives mensuelles : mai 2018

Rwanda: prezida Kagame yabeshye abari mu nama i Geneve ko u Rwanda rwagejeje gahunda z’ubuzima kuri bose .

Kagame_genève panoractu_comMu  gihe  bamwe  mu  banyarwanda  bagiheka  abarwayi  mu  ngobyi  gakondo  nibwo  Pahulo  Kagame  avuga  ko  u  Rwanda  ari  intangarugero  mu  kuba  rwaragejeje  gahunda  z’ubuzima  kuri  bose  nyuma  ya  Jenoside  yo  muli  Mata  1994. Prezida  Kagame  nk’umuyobozi  w’Afrika  yunze  ubumwe  2018  yakomeje  abwira  abari  muli  iyo  nama  ko  buri  gihugu  cyose  n’ubushobozi  cyaba  gifite  bishoboka  ko  cyageza  gahunda  z’ubuzima  ku  baturage  nkuko  u  Rwanda  rwabikoze.

Prezida  Kagame  akaba  yaratangaje  ibi  mu  gihe  rapport  y’isi (global  monitoring  report )   yemeza   mu  cyegeranyo   cyayo  2017-2018  mu  bijyanye  no  kugeza  gahunda  z’ubuzima  kuri  bose (universal  health  coverage)   ko  umugabane  w’Afrika  harimo  n’u  Rwanda,  ugifite  ibibazo  by’ingutu  mu  bijyanye  n’abakozi  n’ibikorwaremezo  bigikenewe.

Prezida  Kagame  kandi  yanashimangiye  twa  tudege  dutoya  bita  drones   tutagira  abapilotes  hano  mu  Rwanda  turimo  kugeragezwa  mu  kugeza  amaraso  n’ibikoresho  ku  bitaro  byo  mu  bice  by’icyaro  akirengagiza  ko  rimwe  na  rimwe  dusambukira   ahatateganijwe  kugwa  kubera  ikoranabuhanga.

Prezida  Kagame  akarangiza  ijambo  rye  nawe  yemeza  ko  urwego  rw’ubuzima  rwugarijwe  muli  Afrika  anashimira  by’umwihariko  OMS  n’abakozi  bayo  badahwema  gutabara  byihuse  uko  bikwiye

Aliko  se  banyarwanda,  uretse  kudukina  ku  mubyimba  no  kutwiraliriraho  hejuru  kubera  kutagira  kivugira  twasanga  koko  twaragejejweho  gahunda  z’ubuzima  kuri  twese  nkuko  uyu  muyobozi  Pahulo  Kagame  yihaye  kubituvugira ? abanyarwanda  twaratengamaye  ku  buryo  abanyaburayi  baza  kutwigiraho !  kuki  se  hakiri  abana  bakirwara  bwaki  abandi  bakagwingira  reka  sinakubwira  n’amavunja  rugeretse?  Ababyeyi  se  bari  kunda  n’indembe  bagihekwa  muli  za  ngobyi  gakondo  bajya  kwivuriza  iyo  bigwa !  yewe  ndi  umuyobozi  ukunda  abaturage  mbereye  Prezida  nabashakira  nabo  za  drones   mu  mwanya  w’izo  ngobyi!

Si  amakabyankuru  rero  banyarwanda,  ubwo  mperutse  mu  majyaruguru  y’u  Rwanda  mu  Karere  ka  Nyabihu  narabyiboneye  mu  cyahoze  cyitwa  Komini  Karago,  prefegitura  ya  Gisenyi  bantekerereje  uburyo  kubera  kurambirwa  Leta  ihora  ibabeshya  kubagezaho  ibikorwaremezo  by’umwihariko  mu  rwego  rw’ubuzima  biremyemo  amatsinda  y’abaheka  abarwayi  mu  ngobyi  gakondo  basimbuza  imodoka  za  Ambulance, bishyiriraho  n’amategeko   abagenga   n’agenga  imikorere  y’amatsinda  yabo  y’abahetsi  mu  midugudu  43  yose  igize  Karago,  utayakurikije  akabihanirwa  kuko  buri  tsinda  ryitoramo  Prezida  w’abahetsi  uhorana  telefone  bamushakiraho  igihe  cyose  ahamagariwe  kugirango  batware  umurwayi  ku  kigo  nderabuzima  cyaba  hafi  ye.

Nkuko  yakomeje  abintangariza   umwe  mu  bayoboye  itsinda,    Bwana  NSHIMIYIMANA  Emmanuel   yagize  ati  :  abahetsi  si  ababonetse  bose  ahubwo  ni  abantu  babakoranabushake  bakaba  n’inyangamugayo  batoranywa  mu  mudugudu   bafite  Prezida  ubayobora  ari  nawe  ushinzwe  kubika  ingobyi  n’ibindi  bikoresho.  Ati  ibyo  bikoresho  harimo  ibigurwa  amafranga  nk’imigano  n’ibiti  bakoresha  ku  ngobyi ,  kugura  imbaho  zibazwamo  amasanduku  yo  gushyinguramo  abapfuye,  kugura  amatorches,  amatara  ya  petrol  na  petrol  ubwayo  byifashishwa  abahetsi  igihe  bajyanye  umurwayi  ari  nijoro. Ati  ayo mafranga  yose  akaba  aturuka  ku  bwumvikane  bw’abatuye  buri  mudugudu  hatangwa  hagati  ya  500frw  na   1000rwf  buri  kwezi.  Ati  ikibabaje  nuko  dukomeza   gusabwa  no  gutanga  amwe  ya  mutuelle  de  Santé  buri  mwaka !

Tubibutse  ko  Commune  Karago  ariyo  yakomokagamo  uwari  Prezida  w’u  Rwanda   Nyakwigendera  Juvenali  HABYARIMANA  na  bamwe  mu  bayobozi  bakuru  b’ingabo  za  EX-FAR,  ikaba  yarashegeshwe   ahanini   n’intambara   y’abacengezi  ubwo  ingabo  z’inkotanyi  yaharwaniraga  nabo  zidasiga  icyatsi  n’ururo  inyuma,  abantu,  amatungo  hataretswe  n’ibikorwaremezo  birimo  ibigo  nderabuzima,  amateme  n’imihanda… nguko !

Gitifu  w’umurenge  wa  Karago  Bwana  KABALISA  Salomon   yadutangarije  ko  nta kundi  abaturage  bari  bubigenze  ko  ahasigaye  kwari  ukwirwanaho  bishakira  ibisubizo  ati  dore  ko  n’igihe  ari  kirekire  kuva  intambara  y’abacengezi  irangiye.

Banyarwanda  rero  muriyumvira  gahunda  z’ubuzima  kuri  bose  Pahulo  Kagame  agenda  aratira  amahanga  ko  yagejeje  ku  banyarwanda !  ni  agahomamunwa !

 Byanditswe  ku  wa  23/05/2018,  na:
A.BEN  NTUYENABO,  KIGALI-RWANDA.


Rwanda: Leta ya FPR igiye kugura cameras 124 zo gukaza umutekano mu mugi wa Kigali

photo www.bankinfosecurity.com

photo www.bankinfosecurity.com

Ibi  bikaba   byaremejwe   mu  nama  y’igihe  gisanzwe  ya  commission  y’inteko  ishinga  amategeko  y’u  Rwanda   ishinzwe  gusuzuma  ingengo  y’imari ,  yabaye  mu  cyumweru  gishize  mu  rwego  rwo  kwemeza   ingengo   y’imari  y’ikigo  gishinzwe  ikoranabuhanga  mu  Rwanda  mu  mwaka  2018-2019 (RISA) mu  magambo  avunaguye.

Nkuko   abisobanura   CIP  Theos  BADEGE,  umuvugizi  wa  police  y’u  Rwanda  yagize  ati  hifashishijwe  ikoranabuhanga  izo  cameras (ni izo mu bwoko bwa CCTV : closed-circuit  television) ziteganijwe  gushyirwa  ahantu  hahulira   cyangwa  hateranira  abantu  benshi  mu  mugi  wa  Kigali  bikazatuma  police  n’izindi  nzego   zifafatanije  umutekano  zigera  ku  ntego  zazo  hadakoreshejwe  amafranga  menshi.  Ati  izi  cameras  zikazafasha  mu  gukumira  no  gutahura  ibyaha  zinerekana  uburyo  bworoshye  bwo  gukora  amaperereza.

  Uku  kwikanga  abahungabanya  umutekano  kwa  Leta  y’agatsiko  ka  FPR   kukaba  kwagarutsweho   kuri  uyu  wa  16/05/2018  na  Commissaire  Général   wa  police  y’u  Rwanda   CIGP  Emmanuel  GASANA   ubwo  yakiraga  intumwa  z’igihugu  cya  Angola  zishinzwe   iby’umutekano  n’ubutabera  baganira  no  kuwa  karere   muli  rusange  aho  yagaragaje  ko  mu  Karere  nta  mutekano  ushoboka  kubera  cyane  cyane  imitwe  yitwaje  intwaro  ihakorera  ati  ni  ugukomeza  gufatira  hamwe  ingamba   zo  kuzitira  iyo  mitwe,  agakomeza  atunga  agatoki  FDLR  na  RNC  avuga  ko   yishyize  hamwe  ikaba  ibangamiye  umutekano  w’u  Rwanda  by’umwihariko  !  nguko !

Député   Théobald  MPORANYI  umwe   mu  bakunze  kumvikanisha   ijwi    mu  nteko  y’u  Rwanda  akaba  yemeza  iyo  gahunda  ya  za  cameras   ikenewe  kandi  ko  nta  kabuza  abadepide  bagomba  kuyishyigikira  uko  byakabaye  kuko  ngo  ari  intambwe  ikomeye  mu  iterambere  ry’igihugu  ko  bagomba  kuryamira  amajanja !

Banyarwanda  muriyumvira !   none  se  wa  mutekano  bavuga  bafite  ni  uwuhe   mu  gihe  bakiryamiye  amajanja  no  gushyira  mu  majwi  amashyaka  y’impunzi  z’abanyarwanda  bashaka  kwitahira  mu  mahoro  mu  rwababyaye ?  jye  rero  nsanga  umuti  atari  uko  wakabaye  uhora  wikanga  abo  mwonse  rimwe  ubafata  nk’inyangarwanda  abandi  urunda  mu  bihome  ngo  uriho  urashaka  umutekano  w’agatsiko  gato  kagizwe  na  FPR !  ahubwo  wafungura  amarembo  ya  politiki  bikakugeza  iyo  byakakujugunye  inzira  zigipfa  kugendwa  aho  gukomeza  kubiba  amacakubiri  y’amoko  n’urwango  mu  banyarwanda  kandi  tuzi  aho  bamwe  byatugejeje  na  nubu  bikidukurikiranye,  ababyeyi   n’abavandimwe  bacu  tutazi  iyo  baroshywe    kubera   Jenoside  yo  muli  1994  mu  gihe  abandi  bashyingurwa  mu  cyubahiro!  ni  akaga !

Banyarwanda  rero  nkuko   bavuga   ko  muli  politiki  nta  nshuti  ihoraho  akaba  nta  n’umwanzi  uhoraho  ni  nako  abanyarwanda  twari  dukwiye  nibura  kwitwara  naho  ubundi  ntaho  igihugu  kiva  ntaho  kigana !

 Byanditswe  ku wa  18/05/2018, na :
A.BEN  NTUYENABO,  KIGALI-RWANDA.

« Ukuri niyo nkingi y’ubumwe bw’abanyarwanda » : André Sebatware arasubiza Aphonse Munyandamutsa

Kayuku-Kayibanda-Mbonyumutwa-Bicamumpaka au Congrès de Gitarama du 28 janvier 1961.

Kayuku-Kayibanda-Mbonyumutwa-Bicamumpaka au Congrès de Gitarama du 28 janvier 1961.

Uzangaye guhera, ntuzangaye gutinda (André Sebatware)

Ku nyandiko yasohowe n’uwitwa Alphonse Munyandamutsa, ngo yasesenguraga ibyo Madeleine Bicamumhaka yibazaga ku biganiro Ndahayo yagiranye na Ngarambe kuri Radiyo Ishakwe,  ku byerekeye ubukonde mu “Majyararuguru y’Uburengerazuba” (Ruhengeri na Gisenyi).
Ibiramambu nasanze ahanini ari iharabika, isebanya no kucyatsa aka Semuhanuka.
Mu bisubizo byanjye ndibanda ku bimvugwaho n’ibindi nsanga ari ibinyioma ndengakamere ntakwihanganira.
Muri iyi nyandiko, ndandukura ibyo ntemeranyaho nawe Aphonse Munyandamutsa (AM), hanyuma ntange ikiyumviro cyanjye, njyewe André Seabatware (AS).
Inyandiko yose ya Alphonse Munyandamutsa, yometse hasi y’iki gisubizo cyanjye.

Alfonsi Munyandamutsa (AM):- Guhera tariki 15.02 kugera muri mata 1973, mu Rwanda habayeho Muyaga ihera ku Batutsi, igera no ku Bahutu batakomokaga mu Majyaruguru y’ Uburengerazuba bw’ i Gihugu. Twibutse ko nk’uko byanditswe na Ministre André Sebatware, kuva muri 1968 ba Officiers bakomokaga mu Majyaruguru y’ Uburengerazuba bw’u Rwanda, bari bashyigikiye kwiha mu ibanga ububasha bwo guhindura Itegeko-Nshinga.

André Sebatware (AS).-Maze rero Alphonse Munyandalmutsa, ibyo nanditse mu gitabo cyanjye n’ibiganiro nagiranye na radio Inkingi y’amahoro, ku mvururu za 73 muri Republika ya mbere,  ntahuriro n’ibyo wanyanditseho. Navuze ko nyuma y, imvururu zaturutse ku marisite y’abakozi, nizatewe n, abanyeshuri, nabwiye Prezida wa Republika ko ngiye gukoresha inama y’abaprefe kugira ngo dufate ingamba zatuma bitagera no mu baturage. Umunsi inama iba, Préfet w,i GITARAMA ntiyashoboye kuyizamo, inama irangiye naje kumenya ko imvururu zari zatangiye i Gitarama. Nahise njyayo ngiye nokubwira Prezida ibyavugiwe mu nama. Ibyemezo byagombaga gufatirwa abo banyeshuri n’abandi bagizi banabi, biranditse ku buryo bwumvikana. Uzashaka kumenya ukuri kwabyo kuburyo burambuye, azabisanga mu gitabo nanditse, ku buryo bw’incamake, biboneka kuri Radio Inkingi.

A.M.  Kuri Repubulika: Abarwanashyaka bumvikanye ko ubutegetsi bushyikirizwa Rubanda, bose bibaturutsemo, bakunga ubumwe bya kivandimwe. Mu gice kimwe cy’ u Rwanda bushyirwa koko mu maboko ya Rubanda, mu kindi busubira mu y’Abakuru b’ imiryango yari yarabwambuwe muri za1920. Imibanire ikaba umutware (n’ibyegera bye) n’’abagaragu » be. (Relation : chef et son obligé). Ubwo“bumwe” nabwo bwarasandaye.

A.S. Maze rero, Muyandamutsa   mu nyandiko yawe wibanda kenshi ku bice bibiri by’u Rwanda, uvuga ko icytitabiriye demokrasi ari icyari kigizwe  n’amaprefegitura 8, naho icya gumye mu bucakara, ari icyo ngo mu majyaruguru y’Uburengerazuba. (Ruhengeri na Gisenyi.) Niba uvugisha ukuri watubwira nibura umwe muri iyo miryago waba warasubiranye ubutegetsi Gakondo n’agace wategekaga utitaye ku mategeko y’igihugu ? Ese haba harabaye abahezwaga mu matora muri ako gace cyangwa ababuzwaga kwiyamamariza imyanya yari iteganijwe, kandi bujuje ibya ngombwa bisabwa n’amategeko ?

Niba wemera ko igihugu cyose cyagiraga Prezida, ba Ministres n’Abadepite, iyi rubanda yaje kwicwa rubozo, aka kageni, aba bose bakoraga iki ? None se Révolution ya 59 yabayabamariye iki ? Niko Munyandamutsa, ibi bibintu wabyanditse ushaka kugera kuki ?

A.M. Prefecture Ruhengeri yari irimo ibibazo by’ ingutu. Kimwe muri byo akaba ari kuba umuryango umwe munini waho (14% w’ abaturage bose) wari ufite ubutegetsi bwose ndetse n’ubucamanza. 

André SebatwareA.S. Ibi wanditse n’ibinyoma bishingiye ku matiku. Wari kugira neza utubwiye, niba atari ubwiru, ibyo bibazo by’ingutu Ruhengeri yari yihariye n’uwo muryango umwe wategekaga Prefegitura yose uko wishakiye, nkaho igihugu kitagiraga abagitegeka.

A.M. Ubucamanza bwari bwaragugariwe kubera imanza nyinshi zakomokaga ku butegetsi gakondo. Aminadab Kanani yari mu bacamanza batari barenze batanu bari barabyigiye. Abandi bakaba baragiye bakora cours accélérés, stages, etc. Ubucamanza yari yarabwigiye mu Ishuli ry’ Ubucamanza i Strasbourg ho muri France. 

By’ umwihariko Kayibanda yamusabye kutazatinya kubahiriza amategeko ya Repubulika kubera gutinya uburemere bw’ uwo muco. Muri make Aminadab Kanani yibukijwe guca imanza akurikije amategeko ya Repubulika aho kubahiriza ay’umuco yari aremereye Abagererwa, batagiraga ubutaka, abatari bashoboye kwirwanaho (démunis, faibles et incapables de se défendre eux-mêmes). Ari Kayibanda, ari na Kanani buri wese yari mu kazi ke. Nta toteza iryo ariryo ryose iyo mirimo yemera.

A.S. Umugani ugana akariho, kandi ngo ujya kubeshya arumiriza. Ibi bintu vuga kuri Kanani, amaherezo bishobora kukubera urukozasoni. Ibyerekeye Aminadabu Kanani, yabaye umwe mu bacamanza batari bafite impamya bumenyi mu bucamanza, kubera iyo mpamvu, bakoze formation i Nyanza muri Centre National de Formation Judiciaire (CNFJ), bigaga umwaka umwe, bagasubira ku kazi kabo, bagasimburwa n’abandi, umwaka washira bakajya kwiga uwa kabiri, abari babasimbuye nabo bagasubira kukazi kabo, kugeza barangije imyaka ine (4). Umwaka wa kane, aha nini wari uw’ibizamini. Kanani Aminadabu ni umwe mubahatangiriye bakanaharangiriza.

Biri n’amahire ariwowe ubyivugiye, ko amategeko yari ahari anazitira abakonde gukandamiza abagererwa.

Kandi nibyo koko, ayo mategeko, yashyizweho n’Inteko Ishinga Amategeko, akaba yaremejwe mw’itegeko bise Edit de1961 ryerekeye ubukonde bwo mu Ruhengeri na Gisenyi, batirengagije ikibazo cy’ibikingi n’inkungu mu Rwanda hose.

Bikavuga ko iryo tegeko ryavanyeho kugendera ku muco karande, akaba ariryo rikurikizwa.  Ntabwo rero ari Kanani ryarebaga gusa, n’a bandi bacamanza bose bagombaga kurikurikiza. Uhereye mu nkiko z’ibanze zitwaga Kanto.

Iyo itegeko abaturage babonaga ko ribabangamiye, babigezaga kubayobozi babo no ku badepite bitoreye, itegeko rikongera kwigwa n’Intekjo Ishinga Amategeko, yasanga ari ngombwa ikarihindura. Naho ubundi iyo batangiye guca imanza zivuguruza itegeko, ubwo ubutegetsi buhinduka akajagari (anarchie).

A.M. Muri 1968, tariki 04.07 ni ukuvuga nyuma y’ imyaka makumyabili, Nyakubahwa Balthazar Bicamumpaka yiyemeje kurengera rubanda, hanashize n’imyaka icumi ari mu bushorishori bwa Repubulika yubahirije umwanzuro w’ Inteko Ishinga Amategeko yashyiraga ho akanama ko kureba uko igihugu cyari kimeze. Kageze mu majyaruguru y’ Uburengerazuba, kahasanze ibyo Kise gihake gasaba ko ikwiye gukurwaho. Rubanda yakomokaga muri ako karere idashoboye kwihanganira ubusumbane bukabije mu bukungu no mumategeko byaturukaga ku kutagira ubutaka kandi rimwe na rimwe ibumazeho imyaka amagana ibutuyeho, yahitaga mo kubuhungira muri za paysannat nko muri za Mugina ho muri Gitarama, ndetse no mu Bugesera.

A.S. Uravuga ko Bicamumpaka yubahirije umwanzuro w’Inteko Ishinga Amategeko…  None se Munyandamutsa, niba uvuga ibyo wemera ko byabayeho, watubwira uwabangamiye Inteko gufata ibyemezo byo kurenganura abo baturage (86%) bari barakandamijwe na 14%. ? Cyose Munyandamutsa, uvuze ko Bicamumpaka yari amaze kugera mu bushorishori bwa Republika.   Icyo gihe se mama Prezida Kayibanda we yari ageze he ? Kuko hejuru y’ubushorishori, ntakindi kiba gisigaye.

Ushobora gusobanura iyo 86% (uvuga ko yari ikandamijwe) yo mu Ruhengeri yimukiye muri Mugina i Gitarama na Bugesera, mu Ruhengeri hagasigara yo gusa 14% (uvuga ko ariyo yari yihariye ubutegetsi, ubucamanza n’ubutaka) !

Ndumva uzobereye mu ijanisha, watubwira % y’abanyaruhengeri yimukiye i Gitarama ?

paysage2Ubusanzwe umubare w’abaturage bagize za prefegitura niryo fatizo mu kugena umubare w’abadepite.   Wasobanura ute ko umubare w’abadepite ba za prefegitura za Gitarama na Ruhengeri wakomeje kugenda ungana ?

Abavuga ko abaturage bo mu majyarugu y’u Rwanda (Ruhengeri na Gisenyi), bimukiye mu tundi turere tw’igihugu, kubera ko bajujubijwe n’abakonde, ibi nabyo byerekana ubumenyi buke bw’imiterere y’ikibazo.

Mbanze mbakurire inzira ku murima, abanyagisenyi n’abanyaruhengeri, ntibagiye ari ikivunge gushaka amasambu ku Mayaga ya Gitarama. Gitarama ntiyari kuba itihagije ngo abahandi baze gufata amasambu abaho babarebera. Icyo ntahakana nuko umuntu ku giti cye kubera umubano, ubucuti cyangwa se akazi (cas isole’) yashoboraga guhabwa cyangwa kuhagura isambu.

Nongeye kumenyesha abasomyi, ko iyimuka ry’abaturage, ryatewe no kubura amasambu, kubera ubwiyongere bw’abantu, kandi amasambu yo atiyongera. Reka mbahe urugero ko atari ikibazo cy’ubukonde; Komini Ngenda mu Bugesera, kuva muri 1965 -1967, yarimaze guturwa na bitatu bya kane by’abimukira; cyane cyane abavuye Gikongoro na Kibuye na bake ba Butare na Gitarama. Abandi baturutse mu turere twose tw’u Rwanda, batuye muri Komini Kanzenze na Gashora, Abanyaruhengeri benshi batuye muri paysanat ya Masaka Kanombe na Bicumbi, kimwe n’abavuye mu Bumbogo no mu Buriza. Abandi bagiye gutura mu Mutara. Muri Komini Rusumo hafi segiteri nzima, hari abantu baturutse i Butare, bavuze ko bajyanywe na Hitayezu Emmanuel wari umunyamabanga wa Leta muri ministère ya Plan.

A.M. Uko abo barwanashyaka batatu bagiye batora uko icyo kibazo cyagiye kigaruka mu nteko ntabwo nigeze ncukumbura ngo ndebe. Rapport yasomye, yasanze baratoraga bashyigikiye ubutegetsi bwa gakondo, aho gutora Émancipation ya Rubanda.

A.S.Noneho uranyumije, igihe cy’ubwigenge bucagase(autonomie interne,) itora ryo muri za Komini ryabaye muri Kamena na Nyakanga 1960, ryari rishingiye ku itegeko rigenga itora mu makomini, kandi rikubahirizwa n’Ababiligi na Gouvernement y’agateganyo. Amatora yabaye kuri Kamarampaka, yubahirizwaga n’Ababiligi na l’ONU, kandi yarebaga igihugu cyose. Ayo yawe yaje kubaho ryari ? None se abo bantu baribafite agahugu kabo bigengagaho (Principauté). ? Maze rero Munyandamutsa, haba ku ngoma ya Republika ya mbere n’iya kabiri, cyangwa se iya Cyami na Gikoloni, ayo magomerane ntiyigeze aba muri Ruhengeri na Gisenyi nk’uko ubivuga, aho wita Mu majyaruguru y’iburengerazuba.

Akanama k’igenzura k’Inteko ishinga amategeko, kagombaga kugenzura imikorere ya Gouvernement mu gihugu cyose. Ikindi ni uko ako kanama kabayeho ubugira kabiri, ubwambere ni igihe Anastase Makuza yari Prezida w’Inteko ishinga amategeko, ako kanama karakomeje Bartazar Bicamumpaka asimbuye Makuza.

Ville de Ruhengeri/photo wikipedia

Ville de Ruhengeri/photo wikipedia

Akanama kari kagize commission y’igenzura kayobowe na Isidore Nzeyimana, umubare w’abakagize ntiwigeze uhinduka, Bicamumpaka abaye Prezida w’inteko, ibyo bagenzuraga nabyo ntibyigeze bihinduka, abari bagize akanama kari gashinzwe kugenzura Leta, uwo mu majyaruguru wari muri ako kanama, yari umwe nawe w’i Byumba, Anaclet Ubarijoro.

Iyo ushaka kwandika ibintu bifite ireme, ntiwari gukutangaza uru rukozasoni, wari kubisoma mu gitabo cyanjye,n’ ahandi byaba biri cyangwa se ukabaza ababizi.

Umuntu wese yari afuite uburenganzira bwo gutora uko ashaka, yapfaga kutanyuranya n’amategeko yagengaga itora.

Inteko yemeje ko ubukonde bwemewe mu Ruhengeri na Gisenyi. Mu turere tw’igihugu hose, bize n’ikibazo cy’ibikingi n’inkungu. Icyo gihe nibwo bemeje ko ibikingi bitemewe mu gihugu hose.

Kugira ngo itegeko ryemerwe, baratora, icyo abenshi bemeje, akaba ari cyo gishyirwa mu bikorwa, niba nibuka neza, Abadepite bose bari 47, Ruhengeri yari ifite icyo gihe abadepite 5, Gisenyi ifite 4, bose hamwe bari 9, itegeko ryashyizweho n’abahagarariye Rubanda bari bagize inteko ishinga amategeko. Aha ndagirango mbibutse ko Abagogwe cg Abacocori (Abatutsi), kimwe n’Abanyago (Abatutsi), nabo ya Edit 1961, yemeje ko ari abakonde.

A.M.  Sebatware yiyandikiye, anivugira kuri youtube ko President Kayibanda wari uzwiho ubushishozi n’ ubwitonzi bwinshi yamutumije saa cyenda z’ ijoro, imvururu za 1973 zirimbanyije, akamwita umugambanyi. Undi ibyo bintu byabayeho ni uwasomye Yezu ku wa kane mutagatifu.

Na none muri icyo gihe, mu nama Président Kayibanda abajije abari bashinzwe umutekano icyaburaga ngo umutekano ugaruke, Sebatware yashubije ko MDR-Parmehutu (saranganya mbonezamubano rya Gikirisitu ) ivuyeho byakunda.

Kayibanda avanywe ku Butegetsi, ajyanwa gufungirwa kwa Sebatware. (24 Dr Nkiko kuri Radio Ishakwe.)

Mbere yo kuba Ministre, Sebatware yabonye bourse muzari zahawe Leta, ajya gukarishya ubwenge i Burayi ajyanye na Félicien Kwigira, ukomoka i Gitarama. Kwigira yashinzwe kuyobora Prefecture, undi agirwa Ministre na President Kayibanda, ngo waba, yararondaga agatoteza abo mu Majyaruguru y’ Uburengerazuba.

A.S.-Alfonsi Munyandamutsa, biriya uvuga ko byavuzwe na NKiko, sinarinzi ko Nkiko yavuga amahomvu kariya kageni. Niba utamubeshyeye, uzamubwire ko yagucuritse. Ikindi kinyoma cy’urukoza soni, nukuvuga ngo Kayibanda yafungiwe iwanjye. Ibyo navuze kandi nkabyandika, nuko inkambi Prezida Kayibanda yabagamo muri ISAR Rwerere, Prezida Habyalimana akiri Ministre, yigeze kuharuhukira muri week end, rero yamwohereje aho yarazi, ntiyamwohereje iwanjye. Ikindi kimwe na benshi muri ba ministre ntitwari i Kigali, kuko twari twagiye muri Komini za cu gutegura amatora ya candidats dépites.

Biriya byo kubwira Prezida Kayibanda ngo kugira ng’umutekano ubeho ngo nukuvanaho MDR Parmehutu… Iyo nama yabereye he kandi ryari, yarimwo bande, ubusanzwe umuntu wavuga amagambure nkariya, abari aho nibo bamukanira urumukwiye. Kandi birumvikana ko atakomeza kuba muri Gouvernement. Nizere ko nabyo atari ibya Nkiko, byaba bibaye agahomamunwa, bene kiriya kinyoma bacyita icya Semuhanuka. Kiragayitse cyane, ku buryo n’umwana utangiye guca akenge adashobora kubyemera.

paysage du Buberuka

paysage du Buberuka

Ibi bya bourse ya njye na Félécien Kwigira, ni byo warose, niba atari inzozi, wabwira abazasoma iyi nyandiko, igihugu twagiye mo n’igihe twagendeye ?, none se wasobanura ibyo twagiye kwiga ? Njye ku giti cyanjye iyi bourse sinayigeze, biri n’amahire Kwigira aracyariho, nibawe yarayibonye, yagiyeyo wenyine cyangwa se n’abandi ntabarimo. Mu nyandiko yawe, hari aho wanditse ngo (KIRANYAGISHA.)

Mu by’ukuri, byavuzwe na Semuhanuka abibwira umuhungu we Muhanuka muri aya magambo : Ati mwana wanjye jyubeshya, kubeshya birakiza.

Muhanuka ajya hanze akoma akaruru cyane ataka, ise ahubuka vuba na bwangu, ati ubayiki mwana wanjye, komera ndaje. Ati dawe ndinanuye cyane nkubita umutwe ku ijuru, none urasandaye. Se ati mwana wanjye, uzabeshye ikindi, icyo kiranyagisha.

Nawe rero niba wahurutuye inyandiko ifite impapuro zirenga 30, wibwira ko uzabona inyungu zo gutesha abandi agaciro ubaharabika, utarebye neza, bishobora kuzakubera nka wa mutego mutindi wica nyirawo.

Ibyuhamya ko navuze ko Prezida Kayibanda yanga abaturage bo mu majyaruguru, ushobora kumbwira igihe nabivugiye n’aho nabivugiye ? Cyangwa se ukerekana aho nabyanditse.

Ibyo nanditse kandi nanubu nemera, ni ivanwa rya bamwe mu basilikare bakuru bakomokaga mu majyaruguru ku milimo yabo, bakimurirwa mu mashuli, mu byayi n’ahandi.

Munyandamutsa, hari ijambo wakunze kwisihingaho : Isaraganya mbonzeza mubano ya Gikristu, None se kwirukana abapadri bazize ubusa, kwambura Diyosezi Seminari yayo, ukayiha Abasirikare ngo aribo bayiyobora, nibyo wita imboneza mubano wa Gikristu.

A.M.- Nk’ uko Kayibanda yareberaga Rubanda, Déjemeppe yareberaga Kiliziya Gatolika.   Kuri Sebatware, iyi miterere y’ ikibazo ntiyari ihagije ngo Kayibanda yumvikane na Dejemeppe bisanzwe ariko mu nyungu za Rubanda n’u Rwanda, abe yashishoreza Rubanda. Iyi myitegerereze igaragazwa na Sebatware yari imwe mu byo Kayibanda yitaga ibisigisigi bya Gihake na Gikolonize.

A.S.- Dore aha naho ubeshyeye Prezida Kayibanda, ibyo nanditse mu gitabo cyanjye, navuze ko nabonye liste iriho abantu benshi, b’abacuruzi, abahinde, abapakistani, abazungu cyane abapadiri nka les chanoines bo muri collège Christ-Roi i Nyanza, wari uziko ba bahutu cumi (10) bagiye gusobanura akarengane k’abahutu, bari babuze aho bacumbika, Chanoine Directeur wa Collège du Christ roi, akabagoboka, akabacumbikira muri Collège, naho se Padri Fraipont Ndagjimana, n’ibyiza yakoreye u Rwanda nka Gatagara yamamaye hose mu gihugu, ndetse no mu mahanga. Na Padiri Artur Déjemeppe washinze Caritas na école artisanale yaje kuvamo ETO. Sinavuze cyangwa ngo nandike ko yajyanye Kayibanda i Burayi, ahubwo ko yamuzamuye amujyana i Kabgayi, amushinga ibinyamakuru, Kurerera Imana, iki cyari ikinyamakuru cy’abarimu, Ami mu Gifaransa, cyane cyari kigenewe abize mu i seminari n’ishuri ry’indatwa rya Butare, Kinyamateka yabereye rédacteur en chef, kandi ubusanzwe cyarayoborwaga n’abapadiri b’abazungu n’ababatutsi.

Nagiraga ngo nkwibutse ko Kayibanda aho agereye i Kabgayi Kinyamateka yagize abasomyi benshi itari yarigeze igira narimwe, wibuke nanone ko ahanini ariyo yakinguriye rubanda kwibuka kurengera inyungu zayo. Kuri Dejemeppe, mu magambo make navuze ko yagiriye u Rwanda akamaro. Icyo nasabye Prezida ko byaruta ho kuba byiza yumvikanye n’abasenyeri, bakabwira abapadiri babo, bakajya muri konji, ariko ntibagaruke. Kuri Dejemeppe Kayibanda yarabikoze, Imana ishimwe.. Ushaka kumenya neza azasome uko nabyanditse mu gitabo cyanjye.

A.M.- Ministre Sebatware yagiranye imibonano na Wright, wari uhagarariye HCR mu Rwanda. Kuki adasobanurira Abanyarwanda ikibazo cy’ Abahindi n’Abapakistanais, uko bavuye muri Ouganda, uko bavuye mu Rwanda nyuma ya putsch ari Prefet wa Kigali, icyatumye hari abari mu Rwanda bakirukanwa bivuye mu nkiko? Abisobanuye ariko, igipirizo cy’ ikinyoma cy’ icyaha cya nationalisation y’ ubukomunisti cyarezwe Kayibanda cyasandara ! Umunyarwanda akamenya uko inyungu za Rubanda zaguye mu matsa zizira irari rizira gitangira.

cathédraleNyakwigendera Ministre w’ Ubutegetsi bw’ i Gihugu (bwonyine), Seth Sendashonga mu gihe cy’ umwaka umwe yanditse amabaruwa 720 atabariza Rubanda yahohoterwaga ikanicwa na FPR, ishyaka yari abereye umuyoboke.

A.S. Kagire inkuru, biriya byo kurega Prezida Kayibanda kuba umukomunisti no kwambura abantu ibntu byabo (natonalisation), wabisomye mukihe gitabo, bitihi se, wabyumvanye nde, hehe kandi ryari ? Aho byaba byaravugiwe, jye sinari mpari, uzabibaze abo wabyumvanye, bitihi se, uzasubire kuwabikubwiye, agusobanurire aho yabivanye.

Ikibazo cy’abahindi n’abirukanywe mu Bugande no mu Rwanda bamaze gucirwa imanza, iyo biba ngombwa byari gutangazwa na Ministère yari ishinzwe Amatangazo ya Leta, icyo kibazo  cyarabayeho cyangwa se kitarabayeho, nticyarebaga Préfet kuko cyari mu rwego rw’igihugu. Abaziyatike baje mu Rwanda, birukanywe mu Buganda, baje arabacuruzi bo mu rwego rwohejuru, ntibaje basaba ubuhungiro, ahubwo basabaga kwemererwa gucuruza. Kugira ngo babone ibya ngombwa byose, dossier yerekeye icyo buri wese ashaka gukora, yagombaga kwemerwa na ministère ishinzwe ibyerekeranye nibyo ashaka gukora, byamara gutungana, akabona impapuro zimwemerera kuba mu Rwanda.

Ibyerekeye amabaruwa 720, Ministre Seth Sendashonga yanditse, ndetse amaherezo akayazira, Munyandamutsa uravuga ngo kuki ntanditse nibura kimwe cya gatatu cyayo nibuze. Rero Munyandamutsa, iyusoma igitabo cyanjye ufite ubushake bwo kumenya ibirimo no kubibwira abandi utiganye Semuhanuka kubera impamvu zawe bwite, ntiwari kwibaza icyo kibazo. Warikubona amabaruwa nanditse, ariyo yaturutseho ibyo wita ubugambanyi, siko nabyanditse kuko atariko byavuzwe. Ku nyandiko unyishyuza nanditse, ushaka kubimenya azabyisomere mu gitabo cyanjye. Cyangwa se mu magambo avunaguye, kuri radio Inkingi y’amahoro.

A.M. Amashyaka n’impuzamashyaka bakwiye kandi no kwiga uko hazajya ho itegeko ritegeka abanyapolitike mu gihe bari mu kazi ka Rubanda, komeka  »logo » cg  »auto-collant » z’ ababari inyuma batari Rubanda. Ibyo byaca amazimwe. Nk’ iyo, Habyarimana ajya kuba yarazaga mu nama yambaye za logo za Micombero, Simbananiye, Franc-maçons loge belge, abategetsi gakondo, cg Sebatware akaza nawe yambaye ize, impaka zari koroha, imiti y’ ibibazo byariho ikaboneka vuba aho gucengana.

A.S. Maze rero Alfonsi Munyandamutsa, nasanze waba usoma Bibiliya, mboneyeho kukwibutsa ko mbere yo kureba igitotsi kiri mu jisho rya muggenzi wawe, jyubanza gutokora umugogo uri mu ryawe.

Uzabanze umenye neza izo ugomba kwambara n’igihe ugomba kuzambarira, ubone ubugira inama abandi.

GIRA AMAHORO Y’IMANA.

André Sebatware
Bruxelles, kuri 18/05/2018.

Ukuli-niyo-ciment-yubumwe-bwumutamenwa
[Inyandiko ya Alphonse Munyandamutsa]

 

 

 

 

 

Rwanda : Leta ya FPR irimo kuvana abaturage mu manegeka ibarunda mu nsengero nkuko yabikoraga nyuma y’intambara ishaka kubatikiza

Paul Kagame et Edouard Ngirente

Paul Kagame et Edouard Ngirente

Ubwo  yihanganishaga  imiryango  18   y’abaturage   babuze  ababo  mu  Karere  ka  Karongi  intara  y’iburengerazuba   kubera  guhitanwa   n’ibiza,  Ministri  w’intebe  Dr.  NGIRENTE  Edouard  yagize  ati :  Gouvernement  yababajwe   n’ibiza   byabagwiririye   ikaba  yampaye  ubutumwa  bubihanganisha  ati  kandi  ikaba  yongeye  gusaba  abaturage  muri  rusange  ubufasha  mu  gukumira  ibi  biza  kugirango  bidakomeza  kutumaraho  abantu . ngaho  rero !    aho  kuba  abazaniye  inkunga  yihuse  ahubwo  nawe  ayibategerejeho !  nanone   ubwo    yahuraga  n’itangazamakuru  rya  hano  mu  gihugu  kuri  uyu  wa  11/05/2018  akaba  yashimangiye  ko  Leta  idafite  ubushobozi  bwo  kwita  kubagezweho  n’ibiza  bose  aka  kanya  nubwo  bwose  imaze  gutanga  asaga   miliyoni  300 ,   ko  hari  gahunda  ndende  izafata  imyaka   irenga  ibili  ngo  bose  babe  bashoboye  kubona  aho  bikinga.  Tubibutse  ko  kugeza  ubu  abantu  barenga  215  bamaze  kwicwa  n’ibyo  biza  wongeyeho  amazu  arenga  ibihumbi  10  yasenyutse  burundu  na  hegitari  zirenga  ibihumbi 5000 Ha   z’ubutaka  buhinzeho  imyaka  yangiritse  ku buryo  hategerejwe  indi  nzara  mu  minsi  iri mbere.

Banyarwanda  burya  koko  izina  niryo  muntu !  Ministri  w’intebe  Dr. NGIRENTE  SE ?  uyu   mugabo  akibereye  muli  FMI  nta  bibazo  by’amatiku  n’ubutiriganya  yahuraga  nabyo  aliko   ubu  akaba   amaze  guhitamo  kugendana   n’ikinyoma   cya  Semuhanuka   igihugu  cyubakiyeho  kandi  aziko  ahagaraliye  abanyarwanda  bose.  Birababaje !

Bamwe  mu  baturage  ba  Karongi  basigaye  iheruheru  naganiriye  nabo   n’agahinda  kenshi  nibo  bagize  bati :   aliko  gouverinoma  yacu  izahora  mu  magambo  yo  kutwihanganisha  gusa  nkaho  igifu  kiyasya !  abandi  nabo  bati  ngiyo  guvernoma  y’ubumwe  bw’abanyarwanda  duhora  turirimba   isigaye  ibunza  amagambo  gusa  ku  itabaro  imbere  y’abakomeje  guhitanwa   n’ibiza  hirya  no  hino  mu  gihugu  cyacu.  Ibyo  akaba  ari  bimwe  mu  byiyumviro   by’abaturage.

Si  i  Karongi  gusa  rero  kuko   umugi  wa  Kigali  nawo  umaze  gufata  icyemezo  gikarihiye  abaturage  cyo  kubavana  ku  ngufu  za  Leta  aho bise  amanegeka  hose  ukaba  urimo    kubarundanyiriza   mu  nsengero  Leta  yari  iherutse  gufunga  kubera  kutagira  ibyangombwa  nk’ibigega  by’amazi,  parking , za  toilettes  zihagije  n’ibindi…. Ibyo  ngo  mu gihe  bategereje  aho  bazaberekeza.  Ikibabaje  nuko  ari  izo  nsengero  ahanini  zari  zubakishijwe  ibiti  n’ibyondo   ari  nutwo  tuzu  twa  banyagucibwa  mu  gihugu  cyabo  kuko  bakennye  cyane   usanga  ntaho  bitaniye!  byose   wabifata  nk’amanegeka !  Icyo  gikorwa   kikaba  cyarahereye  mu  Karere  ka  Nyarugenge  mu  Murenge  wa  Kimisagara   ahamaze  kubarurwa  ingo  zigera  kuri  90  zatangiye  gucumbikirwa  muli  izo  nsengero  ari  nako  bahita  bafungisha  soudure  amazu  babagamo.  Ubuyobozi  bw’umugi  wa  Kigali  bukaba  butangaza  ko  icyo  gikorwa  kigomba  gukomeza  no  mu  yindi  mirenge.

Umwe  mu  baturage  bimuwe  yabajije   Gitifu  w’umurenge   wa  Kimisagara  ati  aho  kudushyira  muli  izi  nsengero  namwe  muziko  mwazifunze  kubera  ko  ntaho  zitaniye  n’amanegeka  mwabaye   mutujyanye   muli  stade  ya  Kigali  ko  nibura  ho  hisanzuye  umuntu  akajya  abona  uko  yinyagambura  ku  manywa  ashakisha  imibereho  noneho  agataha  hano  ku  mugoroba ?  Gitifu  yamusubije  ko  byatera   ubuzererezi  n’umwanda  mu  mugi.

Undi  nawe  ati  aliko   muli   uyu  mugi  harimo  imidugudu  ihagije  yubatswe  ku  bufatanye  na  Leta  mwita   iy’icyerekezo  kandi  akaba   nta  bantu  bayibamo  yewe  habuze  nuyikodesha  cyangwa  ngo  agure  hafi  imyaka  itanu  irashize  mwadusabiye  bakaba  bayiducumbikiyemo  niba  koko  mu  gihe  gito  muzaba  mutuboneye  aho  kuba?  (baramwirengagije  ntacyo  yasubijwe).

Banyarwanda  rero  muriyumvira  abwirwa  benshi  akumva   bene yo !  niyo mpamvu  nkurikije  ibyiyumviro  by’aba  baturage  ndasanga  kiriya  gikorwa  nta  mpuhwe  zikirangwa   ahubwo  cyagereranywa    na  za  camps  de  concentration (voir  NAZI) ,  kuko  si  ubwa  mbere  si  n’ubwa  nyuma  FPR   imenyereye   kuragira   abanyarwanda  mu   bwonko   nk’amatungo  ngaho  ngo  ni  impuhwe  ibagirira  kandi  hari  andi  matekinike  ishaka  gukorera  kuri  aba  baturage  ibasaruliraho!  none  se   wasobanura  ute  ukuntu  nka  Leta  ushinzwe  abaturage  usohora   umuntu  mu  kazu  ke  ugashyiraho  ingufuri  na  soudure  ntaho  ufite  umwerekeza  ako  kanya!   Ibiza  biruta  ibyo  se  ni  ibihe ?  aho  kubimukiza  birahumira  ku murari   bivuga  ngo  nta  rupfu  rwaruta  urwo. Nguko!

Byanditswe  ku wa  16/05/2018,  na  :
A.BEN  NTUYENABO,  KIGALI-RWANDA.

Rwanda : iyo ibiza bimaze gusiga ingogo niho prezida Kagame na gouvernement bibuka abaturage bya nyirarureshywa

ibizaUyu mugabo Pahulo Kagame ukomeje kwibera mu Kirere no kwigaragaza mu ma film atangwaho akayabo gaturutse mu mitsi ya Rubanda rutagira kirengera amenya ko Ibiza bihari ari uko byamaze abanyarwanda ari nabwo yumva ko agomba kubabeshya bya nyirarureshywa yihanganisha imiryango yabuze ababo ko hagiye gushyirwaho ingamba zo gufasha abibasiwe n’ibyo biza mu gihe kirambye. Byahe se birakajya! (ubundi se yakoraga iki mu myaka 24 yose ishize ? ).

Ministère ifite Ibiza mu nshingano zayo ivuga ko amatohoza yashoboye gukora kuva mukwa mbere kugeza kuri 30/04/2018 hapfuye abantu 189 bishwe n’ibiza biturutse ku myuzure, inkangu n’amazu byabaguye hejuru, abakomeretse bakaba 275, inzu zasenyutse burundu 1201 naho izangiritse 4130 , hakaba n’amatungo yose hamwe 705 yapfuye.

Ku byerekeranye n’imyaka mu mirima by’umwihariko hamaze kwangirika ibirenga hegitari ibihumbi 4000Ha wabiha agaciro bikangana na hafi Miliyari 4Frw zirenga. Ministère y’ubuhinzi n’ubworozi ikaba itangaza ko hari ikigega k’ingoboka isigaranye ku baturage bagizweho nizo ngaruka kirimo Toni ibihumbi 7 z’ibigori na Toni ibihumbi 4 z’ibishyimbo gusa kandi ko kwongera guhinga ari mu mpeshyi harebwa ku bijumba cyangwa imboga.
Ibindi byibasiwe ni ibiraro 33 by’imihanda byatengutse nkaho wasangaga imihanda imwe n’imwe itakiri nyabagendwa ifunze kubera imyuzure urugero nk’umuhanda hafi y’ikiraro cy’Uruzi rwa Nyabarongo ugana i Runda aho abaturage cyangwa imodoka ntoya bamara nk’iminsi ine badashobora kucyambuka bava cyangwa bagana mu mujyi wa Kigali kandi mu byukuri icyo kiraro hashize imyaka igera kuri itatu Gouvernement ibinyujije kuri Ministère yayo y’ibikorwa-remezo hakozwe inyigo y’ukuntu cyazamurwa hejuru ku buryo amazi ataba menshi ngo akirenge.

ibiza2Mu gushaka umuti w’ibiza rero, Ministri Kaboneka Francis w’ubutegetsi bw’igihugu we avuga ko Leta igiye gukoresha ingufu mu kwimura abaturage batuye mu manegeka !

Banyarwanda , uyu mu Ministri arirengagizako hashize igihe kirekire hakozwe urutonde rw’abaturage ku rwego rw’imidugudu Leta yagombaga kwimura mu manegeka aliko ko kugeza ubu bamwe kuri urwo rutonde babuze aho icyo gikorwa cyahereye ! dore ko haje kwinjirwamo n’ikimenyane bamwe muri bo bagahanagurwa ku rutonde bivugwa ko ari abahutu bagomba kwirwariza kandi basabwa kuhava ! nguko !

Ministri Kaboneka akomeza avuga ko abanyarwanda bagomba kumvira inama zo kwimuka bahabwa n’abayobozi aho gutegereza kuzahavanwa n’ibiza!

Ministri ushinzwe Ibiza no gucyura impunzi Mme De Bonheur Jeanne d’Arc, umwe mu bafatanyamahano na Police y’igihugu mu kurasa impunzi z’abanyekongo mu nkambi ya Kiziba nazo zugarijwe n’inzara aho kuzirengera avuga ko Leta idashinzwe guhangana n’ibiza yonyine ati buri muturage wese agomba kugira uruhare mu guhangana nabyo!

Ministri Marie Solange Kayisire ushinzwe imirimo y’inama y’abaministres we araburira abanyarwanda ko imvura itarahita naho Ministre Dr. Biruta Vincent w’amashyamba n’ibidukikije ati bitewe nuko imvura ikigwa abanyarwanda bajye bakulikirana amakuru atangwa n’ibiro by’iteganyagihe ry’ikirere !

Banyarwanda bavandimwe uretse ko umuntu avuga ibigoramye umuhoro ukarakara murabona aya mangambure y’aba bayobozi hari icyo yafasha abaturage muli ibi biza ? dore ko nta na ONG z’abagiraneza nka CRS zikibarizwa mu gihugu cyacu ngo zibe zagoboka ba nyagupfa nkuko byari bimenyerewe! ndahamya rero ko nta gisubizo kirambye mbona kuko nta ntumbero Leta y’agatsiko ifite mu bigomba gukemurwa.

Byanditswe ku wa 07/05/2018, na :
A.BEN NTUYENABO, KIGALI-RWANDA.

Mu Rwanda akarengane k’abahinzi : baratemerwa amasaka ateze bakamburwa amasambu ngo abe urwuri rw’inka

nyagatareAha ni mu ntara y’iburasirazuba mu karere ka Kirehe mu kagali ka Rubirizi.

Nkuko muri bubyumve muri iyi audio, mu Rwanda hari icyorezo cyo gutema amasaka ateze andi akaragirwa inka bitwaje ngo ni mu mafamu (farm) agenewe aborozi.

Nkuko mwagiye mu bibona mu nkuru zabanje, ikibazo giteye gutya: mu Rwanda aborozi bahawe amafamu( inzuri z’inka) ndetse banahabwa n’ibyangombwa byayo ni ukuvuga ko mu rwego rw’amategeko bari bayafiteho uburenganzira nk’ayabo. Ubwo butaka bwanganaga na hegitari 25 kuzamura kuri buri mworozi. Noneho kubera ubukungu bwifashe nabi mu Rwanda, abo borozi nabo bagenda bagurishaho buhoro buhoro abahinzi bakeneye kwihingira, aha buri muhinzi waguze n’umworozi nawe yagendaga yandikisha ubutaka aguze agahabwa icyangombwa cyabwo mu buryo bwemewe n’amategeko kandi ibi byakorwaga n’inzego bwite za Leta.

 

Amakuru twahawe n’umuntu uri hafi y’ingoma , yatubwiye ko mu minsi ishize prezida Kagame yakoranye inama n’aborozi (imwe mu manama y’ibanga bagira) noneho ababaza ibibazo bikurikira:
1. Amafamu mwahawe muracyayafite yose? Aborozi bati yego.
2. Ese muyabyaza umusaruro? Bati yego.

 

Kubera ko yari afite raporo, ati twabahaye amafamu ngo abahutu mubahake babakorere, none ndabona ahubwo arimwe mugiye guhinduka abagaragu babo, nuko ati nubwo muvuga ko bariya bantu nta bwenge bagira ahubwo babarusha ubwenge cyane, kuko baciye bugufi bakoresha amaboko yabo none bageze naho bigarurira n’amafamu y’aborozi, ati iki kibazo ndashaka ko gikemuka vuba cyane.

 

Niyo mpamvu mu ntara y’iburasirazuba mu turere twa Nyagatare, Gatsibo, Kayonza na Kirehe ibintu byacitse , nizo mbaraga z’umurengera mubona muri ibi bintu, amarira ni yose amaganya ni yose nkuko muri bubyumve muri iyi audio.

 

Aba baturage hafi ya bose bamazemo imyaka irenga 10 bafitemo amazu imirima, intoki, n’indi myaka, ubu byose byataye agaciro nk’amazu barimo kuyasenya ntakundi baraza bakakwaka icyangombwa cyawe cy’ubutaka noneho bakagusubiza udufaranga twintica ntikize urugero nk’umuntu waguze mu myaka 5 ishize hegitari yaguraga amafaranga 800000 rf none ubu irimo kugura million 4 (4000000 rf), ubwo arasubizwa 800000 rf. adashobora kugira icyo amumarira, imanza zirimo aha kandi ni agatereranzamba kuko hari nkuwaguraga n’umworozi nawe akagurishaho abandi bahinzi, ubwo we arasabwa kubasubiza agurishije imitungo ye niba ayifite, mbese ni amarira masa. Iki gikorwa aborozi bo barakishimiye cyane kuko batanze ubutaka bugura make cyane none babugaruriwe bugura menshi. Ariko aha naho harimo ubusambo bukabije kuko umworozi utabashije gusubiza abo yagurishije leta izana undi muntu utamenya aho aturutse akishyura bwa butaka bukaba bubaye ubwe.

 

Tubibutse ko mu Rwanda nubwo hari abantu bake bitwa ko ari aborozi batunze ubutaka hafi ya  bwose bw’u Rwanda, kuko umwe aba afite hegitari 25 kuzamura, hari umubare munini w’abanyarwanda batagira naho bashinga akazu gato k’amabati 5 hitwa ahabo. Nibura 80% by’ubutaka bw’u Rwanda butunzwe n’abantu bita ko ari aborozi batanageze no ku 10%. Birababaje noneho naho umuntu abiriye ibyuya bahamwake ku ngufu.

 

Ngayo nguko iby’iwacu.

Jean-Michel Manirafasha